NASA gələcək 15-20 il ərzində kosmonavtları Marsa göndərməyi planlaşdırır. Aparılan bir araşdırma isə dərin kosmos şərtlərində xərçəngə tutulma riskinin təxmin ediləndən çox daha yüksək olduğunu müəyyənləşdirdi.

Son zamanlarda kosmosa daha çox insan göndərmək və ya koloniya qurmaq tez-tez müzakirə edilən bir mövzudur. Çin 2020-2030 illəri arasında Marsa insan göndərməyi məqsəd qoyduğunu açıqladı və Rusiya da qırmızı planetə insanların çalışmağı üçün imkanlar reallaşdırmağı hədəfləyib.
SpaceX-in qurucusu Elon Mask isə mümkün olan ən qısa müddətdə Marsda bir milyonluq insan koloniyası yarada bilmək üçün kosmos uçuş xərclərini azaltmağa çalışır. Ancaq sual budur ki, insanlar kosmik şüalara qarşı necə müqavimət göstərəcək, həyatda necə qalacaq?
Radiasiyanın siçanlar üzərindəki təsirini araşdıran bir tədqiqat, Marsa getməyin gözlənililəndən daha çox təhlükəli ola biləcəyini müəyyən etdi. Mars tədqiqatlarının bu qədər təhlükəli olması üçün əsas səbəblər: ulduzlar, quru dəliklər və digər böyük göy cisimləri tərəfindən atom və atom altı parçalarla kosmosa saçılan kosmik şüalardır.
Kosmik şüalar, partlayan ulduzlardan, quru dəliklərdən və kosmosdakı digər güclü qaynaqlardan partlayan yüksək enerjili atom və atom altı parçacıqlardır.
Şüalar DNT-yə zərər verə bilər, xərçəng riskini artıra bilər, görmə maneəli kataraktlara səbəb ola bilər, sinir sisteminin sıradan çıxmasına səbəb ola bilər və kosmonavtlarda digər sağlamlıq təsirləri arasında qan dövranı problemləri də ola bilər.
Araşdırmaçılar planetin atmosferinin bu zərərli enerjini təsirsiz etdiyi üçün kosmonavtların dünyada qalanlardan daha çox radiasiyaya məruz qaldıqlarını bilirlər.
Nevada Universiteti Las Veqas Universitetindən sağlamlıq alimi Frank Kusinotta və Eliedonna Kakaoat, siçanlarda şişlə əlaqədar əvvəlki dörd araşdırmanın nəticələrini yenidən araşdıraraq bu problemi tədqiq etdi.
Araşdırmaçılar kosmik şüanın hüceyrələrə birbaşa təsirlərini araşdırmaqla birlikdə, bunları xərçəngə çevirə biləcəklərini düşünməklə yanaşı, ikinci dərəcəli və ya hədəfli olmayan təsirlərin rol oynaya biləcəyinə də baxdılar. Tapdıqları hallar dərin kosmosda (heç olmasa siçanlarda), əvvəlki təxminlərdən ikiqat daha çox xərçəng riski daşıyır.